ETKİLİ İLETİŞİM ÜZERİNE, KİŞİLER ARASI ÇATIŞMALAR VE ÇÖZÜMÜ

 

                                 ETKİLİ İLETİŞİM ÜZERİNE, KİŞİlER ARASI ÇATIŞMALAR VE ÇÖZÜMÜ 

Arkadaşlar biliyorsunuz ama birde ben tekrar edeyim.

Bildiğiniz gibi iletişim bu unsurlardan oluşur.

İletişim Latince karşılığı “communico” kelimesidir ve “paylaşma, ortaklaşma” anlamına gelmektedir.

İletişim her türlü duyguyu, düşünceyi ister konuşarak ister yazılı olarak isterse beden dili kullanarak ya da başka yollar deneyerek kişinin karşı tarafa aktarım yapmasıdır. İletişim sadece konuşmak yoluyla yapılmaz. Eskiden insanların birbirlerine duman yoluyla haber gönderiyor olmaları hatırlanırsa bu karşı tarafa bir durum aktarımı olduğu için iletişim kapsamına girmektedir. Olaylar karşısında sessiz bir şekilde durmak bile bir iletişim sağlamak demekti…

İnsanların bilgileri paylaşmak, kendilerini ifade etmek için çıkardıkları sesler zamanla, bu seslere eşlik eden vücut hareketleri, mağara duvarlarına çizilenler zaman içerisinde daha da anlamlı ve sistemli ortak yapılar haline gelmeye başlamıştır. günümüzü düşününsene dijital dünya, ve medya iletişimi bambaşka noktalara getirmiştir.

Gönderici, kaynak iletişimi başlatan taraftır. Karşısındakine mesaj gönderir ve alıcının geri iletimine muhatap olur.

Alıcı, göndericinin mesajına muhatap olan taraftır.

Mesaj (İleti), göndericiden alıcıya iletilmek istenen bilgi, duygu, veya düşüncenin belli bir ifadeye dönüştürülen halidir.

Mesaj bir konuşmaya, bir telefon çağrısına, bir mektuba, bir el-kol işaretine, bir bakışa, bir grafiğe v.b. dönüşerek iletilir.

Kodlama, göndericinin yaptığı, kod çözme alıcının yaptığı işlemdir. Zihinde oluşan bilgi, düşünce ve duyguların karşı tarafa iletilmesinde kullanılan simgeleme işlemine Kodlama, kodlanarak gelen mesajın aslı gibi veya ona en yakın şekilde algılanması için yapılan işleme de Kod Çözme denir.

Harfler,kelimeler, rakamlar, işaretler,grafikler, beden dili unsurları birer kodlama sistemidir.

Dil en önemli kodlama aracıdır

Kanal, mesajın iletildiği yol ve araçlardır. Sesi ileten hava, telefon telleri, internet kabloları, radyo-TV verici ve alıcıları, ilan panoları, gazete ve benzeri araçlar birer iletişim kanalıdır.

Gürültü (Parazit), iletişimi engelleyen bütün faktörler gürültü olarak tanımlanır.

Şimdi arkadaşlar etkili iletişim neden önemlidir?

Arkadaşlar en başta düşünelim arkadaşlar  bu dünyadaki başarılı insanları bir düşünelim en temel özellikleri insanı ilişkilerinin kuvvetli olması, inandırıcılıklarının, ikna kabiliyetlerinin yüksel olmasıdır. yaptıkları işlerde iletişim öğelerini etkili biçimde kurgulayarak, tasarlayarak, empati yeteneklerini de kullanarak işlerini daha etkili yaparlar.

Peki bizim için nedir etkili iletişim eğitimci olarak. bilgi yüküyle dolu olan eğitim müfredatımızı  bir düşünelim bunların tüm yükü öğretmenin üzerinedir. öğrenciye aktarma görevi  tamamen öğretmenin işidir. öğrenmeyi öğrencinin çabası,  gayreti öğrenmede etkili olsada iş öğretmende biter. öğretmenin gayeti çabası öğrencileri motive etme biçimi daha önemlidir.  Basif bir öğretim hayatı yerine etkin bir öğretim hayatı oluşturmak tamamen öğretmenin elindedir. Bu etkili iletişim becerileri yüksek olan öğretmen demektir. Herhangi bir konu düşünelim bunu basif bir şekilde veya  geçiştirerek sunabilir ya da sadece kitapta sunulduğu gibi de yapabilir. bunu etkinliğe dökerek panolarla, materyallerle çeşitli etkinliklerle öğrencinin konuyu kavramısını kolaylaştırıp eğlenceli hale getirebilir. bu etkili  öğretmen demektir.

Burada şunu da belirtmek istiyorum bugün öğretmen arkadaşlarımda var. derslere o kadar özen göstermiyorlar sıkılarak giriyorlar ve bir çok şeyden şikayetçiler. Buna neden olarak  bir avrupa düzeyindeki okulları olanakları düşünürsek bizim imkanlarımızın  çok kısıtlı, maddi olarak çok arkalardayız. denetleme mekanizmamızda da  bir arıza var. Oradaki okul aile birliği çok kuvvetli, devlette üstüne düşen görevi yapıyor gözler her zaman öğretmenin üzerinde buda öğretmenin motivasyonunu etkilemektedir. bizdeyse durum salla başını al maşını şeklinde gidiyor.  yine de gayretli öğretmenlerimizin hakkını yemeyelim  durumumuz geçmişe göre çok iyi inşallah daha iyiye gider.

Hayatımızın hangi hangi noktasına bakarsak bakalım iletişim hayatımızın baş köşesindedir. iyi bir aile kurmak , bir yönetici olmak bir şirketi yönetmek. hepsi de iletişim becerilerimize dayanır.

                                           KİŞİSEL ARASI ÇATIŞMALAR VE ÇÖZÜMÜ                                                                                                       

                                         

En genel anlamda çatışma, iki veya daha fazla kişi yada grup arasındaki anlaşmazlık ya da uyuşmazlık durumudur.

Çatışma öncelikle kişilerin iç dünyalarında yaşanan ve tarafların birbirlerinin iletişim biçimi, tavır, tutum ve davranışlarından huzursuz olması ile başlayan bir süreçtir.

Kişilerarasında bir çatışma olduğunun söylenebilmesi için, en az iki kişi arasında algılanan ve çatışan amaçlara yönelik gerçekleşen anlaşmazlığın dışa vurulmuş olması gereklidir

  Kişilerarası İletişim çatışmalarının başlangıç nedenleri

• Farklı biliş, algı, duygu,
• bilinçdışı ihtiyaçlar,
• iletişim becerileri gibi kişisel faktörler,
• kültürel faktörlerden,
• rol farklılıklarından,
• sosyal ve fiziksel çevrelerden veya
• iletişim sürecinde verilen mesajın niteliğinden kaynaklanabilir.

Çatışmanın tamamlanması için gerekli öğeler

• En az iki kişi
• Algılanan ve çatışan amaçlar
• Dışa vurulmuş bir mücadele öğesi

Çatışma süreci

Çatışma öncesi

Fark etme

Aktif çatışma

Çözüm

Çatışma sonrası

Çatışma öncesi

• Anlaşmazlık aşamasını hazırlayan koşullar
• Kişilerarası farklılıkların olduğunun fark edildiği aşama

– Rol beklentileri – Algılar – Amaçlar – Kaynak paylaşımı

  Fark etme

• Kişilerarası iletişim kuran iki kişiden biri farklılıkların artan bir problem olduğunu fark etmiştir.
• Kişiler istedikleri amaca ulaşamayacaklarını anlar ya da başkalarının istedikleri amaca ulaşmasına engel olduğunu öğrenirler.

  Aktif çatışma

• Kişilerarası iletişimde kişi diğer kişi/kişilerin dikkatini hayal kırıklığına çektiği anda çatışma aktif çatışmaya yani mücadeleye dönüşmektedir.

Çözüm

• Çatışma yönetilmeye başlandığında çözüm aşamasına geçilmiştir.
• Tüm çatışmaların kesin çözüme ulaştığını söylemek güçtür.

Çatışma Türleri

• Kişi İçi İletişim Çatışması-İçsel çatışma
• Kişilerarası İletişim Çatışması
• Kurum içi İletişim Çatışması

Kişi İçi İletişim Çatışması-İçsel çatışma Bireyin kendi içindeki çatışma, bireyin kendisinden ne beklendiğinden emin olamadığı veya kendisinden farklı ve çelişkili davranışlar ya da kararlar beklendiği durumlarda ortaya çıkan, bireyi rahatsızlığa, kızgınlığa ve baskı altında kalmaya sevk eden çatışmalardır.

Kişilerarası iletişim çatışmasının olumsuz özellikleri

• Negatif duyguların ortaya çıkması ve artması
• Kişinin enerjisini tüketir.
• Verimliliği azaltır.
• Kişinin kendisini kapatması

Kişilerarası iletişim çatışmasının olumlu özellikleri

• Çatışma yönetimi ile ilişkilerin güçlenmesi, doyum elde edilmesi ve daha sağlıklı ilişkilerin yaratılabilmesi söz konusu olabilir.
• Çatışma kişilerin ilişkiye dışarıdan bakmasına olanak sağlar.
• Tarafların çözümleri birbirlerini ne kadar önemsediklerini göstermeleri için olanak sağlar.

 İçsel çatışmalar • Yaklaşma-Yaklaşma • Kaçınma-Kaçınma • Yanaşma-Kaçınma Yaklaşma – Yaklaşma çatışması

• Yaklaşma- yaklaşma çatışmasında birey aynı anda iki amacın çekici etkisi altındadır. Her iki durum da pozitiftir.
• Kaçınma-kaçınma çatışmasında, birey her ikisi de itici veya tehdit eden durumdan uzaklaşmaya çalışabilir. • Her iki durum da eksidir.
• Yaklaşma – Kaçınma çatışması • Birey bir amacın çekiciliği etkisindedir. • Ancak amacın aynı zamanda korku yaratıcı veya tehdit edici yönü de vardır. Biri eksi diğeri artıdır.

Kişilerarası Çatışma • İki kişinin arasında duygu, düşünce ve görüş ayrılığı nedeniyle ortaya çıkan çatışmadır. –Ast-üst arasında –Komuta-kurmay yöneticileri arasında –İşçiler, müdürler, şefler arasında yaşanan çatışmalar Aynı hiyerarşik seviyede ve farklı hiyerarşik seviyelerde bulunan kişilerarasında gerçekleşebilir.

 Çatışmayı tanımlamak

Çözümü tanımlamak  tanımlanmasını istemek, sağlamak her zaman daha iyidir.

• Doğrudan ve basit sorular sorabilmek – Eşiniz neden bulaşıklara yardım etmediğiniz için rahatsız oldu?
• Patronunuz neden sürekli olarak işinizi doğru yapmadığınızdan yakınıyor?

 Olası çözümleri incelemek  • Bu aşamada Edward de Bono tarafından geliştirilen altı şapkalı düşünme tekniği uygulanabilir.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ

 

Edward De Bono denilen ve yaratıcı düşünme tekniklerinin doğrudan öğretimi konusunda uluslararası bir otorite olan insanlar faydalansın diye düşünme teknikleri üretmiş.

Gerçek Şapkası

• Elimizde ne gibi bilgiler var? • Daha hangi bilgiler gerekiyor? • Eksik bilgiler nelerdir? • Gerekli bilgileri nasıl elde ederiz? • Ne tür sorular sormalıyız?

Duygu/His Şapkası • Konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan hislerini söyleme şansı verir.

Olumsuz argüman şapkası • Çatışmanın taraflarını şeytanın avukatı yerine koyar – Ayşe bunu gerçekleştirmezse durum nasıl kötüye gidebilir? – Ayşe bunu gerçekleştirirse durum nasıl kötüye gidebilir?

Olumlu faydalar şapkası

• Olaya duruma yukarıdan bakmayı sağlar. – Bu durum nasıl bir yarar sağlayabilir? – Böylesi bir durumda olabilecek en iyi şey nedir?

Yaratıcı yeni fikir şapkası • Çatışmanın çözümü için farklı yollar ve alternatifler çözümler aramaya odaklanır. – Başka hangi açılardan bu probleme bakılabilir? – Başka hangi sonuçlar hesaba katılabilir?

Düşünme kontrolü şapkası-Mavi şapka

• Kişinin ne yaptığını ve ne yapmaya devam ettiğini analiz etmeye yardımcı olur.
• Kişinin kendi düşünme biçimini ölçmesini ve düşüncesinin sonuçlarını sentezlemesini sağlar.

KİŞİLERARASI İLETİŞİM ÇATIŞMASI YÖNETİM STRATEJİLERİ

• Kişilerarası çatışma yaşandığı zaman kişiler genellikle – Kaçmak, – Kavga etmek, – Konuşmak, – Güç kullanmak, – Sözel saldırıda bulunmak ve tartışmak…. gibi tepkilerde bulunurlar.

Çatışma çözümüne olumlu yaklaşımlar

• Uzlaşma
• Yumuşatma
• Problem çözme
• Görüşmek
• Yeniden yapılandırmak
• Karşınızdaki bireyi dinlemek

Çatışma çözümüne olumsuz yaklaşımlar

Rekabet Taviz verme/uyma Zorlamak

Baskı yapmak

Suçlamak Susturmak

Geçmişe odaklanmak

Red etmek

Güç kullanmak

Pazarlık yapmak

Hükmetmek

Kaçınmak

 Arabulma Çatışma konusunu çözümlemek için, taraflar arasında hakem olarak bir uzman ya da danışman (arabulucu) görevlendirerek, hakemlik yaptırmak ve taraflar arasında olumlu bir yaklaşım ve diyalog sağlamak ve bir anlaşma ortamı hazırlamak yararlı olabilir. Böylece, dolaylı yoldan, doğal bir şekilde ve kurnazca sorunlar çözülebilir, çatışma önlenebilir ve taraflar arasında uzlaşma sağlanabilir. öğretmenlik hayatımız çatışmaları yönetmekle geçecektir, arabulucu yönümüzü devamlı kullanmamız gerekecektir.

  Yumuşatma Bu yol, çatışmaya taraf olanlar arasındaki farklılıkların ve ortak çıkarların ön plana çıkarılması suretiyle çatışmanın azaltılmasıdır. Yönetici böylece, çatışan tarafları yumuşatmaya, dayanışmaya ve uzlaşmaya sevk eder. Örneğin, yöneticinin çatışan taraflara, “Biz bir aileyiz” yaklaşımı, tarafları yumuşatır.

Sorun çözme Bu yöntemde, çatışmanın üzerine tam anlamıyla ve açıkça gidilmesi söz konusudur. Yönetici çatışan tarafları yüz yüze getirerek kendisinin de katkısı ile konunun açık olarak ve ayrıntılı biçimde tartışılmasını sağlar. Özellikle iletişim ve bilgi eksikliğinden kaynaklanan çatışmalarda bu yöntem etkilidir.

  Ödün Verme Çatışmaya taraf olanlar, kendi amaçlarından biraz özveride bulunarak, ortak noktada buluşurlar. Böylece çatışmanın ya da anlaşmanın bir galibi olmaz. Her iki taraf da ödün vererek anlaşmış olur. Ancak, kimin daha fazla özveride bulunduğu ya da ödün verdiği, gücüne ve etkisine bağlıdır.

Görev ve Görev Yeri Değiştirme Çatışmaya taraf olan kişilerin örgüt içinde başka görevlere ya da yerlere tayin edilerek çatışmanın önlenmesi mümkündür. Ancak bu yöntem, sadece olumsuz sonuç doğuran ya da örgüte zarar veren çatışmalarda uygulanmalıdır

Cezalandırma Çatışmanın olumsuz sonuçlara vardığı, kişilere ve kuruma (örgüte) zarar verdiği noktada, çatışmaya sebep olanlara disiplin yöntemleri uygulamak ve onları cezalandırmak, örgütün yararı ve çıkarı bakımından bir zorunluluktur. Aksi takdirde, örgütün önemi ve etkinliği, yöneticinin otoritesi ve gücü sarsılır ve zayıflar .

Okullarda her gün karşılaşılan çatışma türlerine ilişkin bir çalışma da  Şahin (2002) tarafından yapılmıştır. Araştırmacılar öğretmen görüşlerine dayalı olarak alt sosyoekonomik çevrelerde bulunan ilköğretim okullarında altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencileri ile çalışarak yapmış oldukları alan araştırmasında.  Okullarda en sık karşılaşılan kişiler arası çatışmaların konusu olarak şunlar saptanmıştır: Birbirlerine hakaret etme,  küfür etme, öğrencilerin birbirleriyle kavga etmeleri, öğrencilerin birbirlerine lakap takmaları, birbirini çekemezlik ve kıskançlık, öğrencilerin birbirlerini şikayet etmeleri, birbirlerine el şakaları yapma, arkadaşlarının eşyalarını izinsiz kullanma, arkadaşlarıyla alay etme, kız ve erkek öğrenciler arasında çıkan çatışmalar, derslerde ilgiyi dağıtma çalışmaları ve yer paylaşımı gibi sorunlara rastlamıştır.  Arkadaşlar şimdi hepiniz inşallah öğretmen olacaksınız öğretmenlik hayatınız bu sorunlarla karşılaşacaksınız. Ve öğrenciler arasındaki çatışmaları yönetmeye çalışacaksınız. peki şimdiden ben böyle bir öğretmen olacam. tavrım bu olacak bu sorunlara karşı şöyle böyle davranacağım diyeniz var mı? Bizimle paylaşır mısınız?

lise öğrencileri  arasında da bir araştırma yapılmış orada da  liselerde yaşanan çatışmaları öğrencilerin ve öğretmenlerin perspektifinden incelemiştir. Türnüklü, çalışmasında çatışma türlerini yedi ana kategori içerisinde incelemiştir. Bunlar, fiziksel şiddet, sözel şiddet, kişisel özellikler (kendini beğenmiş davranma, kıskanç davranma vb.), kişiler arası çatışmalar (kız-erkek çatışmaları, kişiler arası gruplaşma, üstünlük sağlamaya çalışma, vb.) ahlaki öğeler (dedikodu yapma, saygısızlık, yalan konuşma vb.), entellektüel çatışmalar (düşünce uyuşmazlığı, karşıt düşünceler, vb.) ve okulla ilgili (sırayı paylaşamama, derslerle ilgili çatışmalar, ders materyallerini paylaşamama, vb.) çatışmalardır. Öğrenciler arasında yaşanan kişiler arası çatışmaların türlerine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri birlikte incelendiğinde farklı çatışma türlerinin öne çıktığı saptanmıştır.

Kişiler arası çatışmaların ve anlaşmazlıkların yapıcı ve barışçı çözüm sürecinin   etkili iletişim becerileri çok önemlidir. Buna göre; etkin dinleme; ben iletileri; empati; kendini ifade etme; eleştiriye açık olma; farklılıklara saygılı olma becerileri çok  önemlidir .

Arabuluculuk yapmadan önce  çatışan öğrencileri sakinleştirmek  daha doğru bir taktiktik. Sakinleşmeyen ve yoğun öfke duyguları yaşayan kişilerin sakin ve akılcı hareket etmeleri ve birbirlerine belirli nezaket kuralları çerçevesinde davranmaları, birbirlerine kendilerini ifade etmeleri, birbirleriyle empati kurmaları, ortak sorunlarını kazan-kazan tekniği ile yönetebilmek için her iki tarafın yararına çözüm seçeneği üretmeleri ve neticede uzlaşmaya ve anlaşmaya varmaları söz konusu olmayacaktır. Bu nedenle, öncelikle çatışan öğrencilerin sakinleştirmeye çalışmalıdırlar.

Çatışan öğrencilerin birbirleriyle empati kurmaları ve birbirlerinin istekleri, duyguları ve bunların nedenlerini anladıklarını göstermelerini sağlanmalıdır.  Arkasından, çatışan öğrencilerin ortak sorunların çözümü için her iki tarafın yararına kazan-kazan seçeneklerini yaratmalarını sağlatır. Son işlem olarak, üretilen kazan-kazan çözüm önerileri arasından, her iki tarafın da yararına bir seçenekte karar kılınmasını sağlatır.  Bu yöntemi de kullana biliriz.

 

İLETİŞİM ÜZERİNE KONUŞACAĞIMIZ KAREKATÜRLER